Φύτευση φυτικών καλυμμάτων μεταξύ των καλλιεργειών για τη διαχείριση των ζιζανίων

Τα καλύμματα μεταξύ καλλιεργειών αποτελούν το μεταβατικό στάδιο μεταξύ δύο καλλιεργειών ώστε το έδαφος να μην μένει γυμνό. Στοχεύουμε σε μια πλήρη και γρήγορη κάλυψη της φυλλικής επιφάνειας ώστε το αποτέλεσμα της καταστολής των ζιζανίων να είναι καλύτερο (μπορεί να εμπλέκονται αλλελοπαθητικές επιδράσεις, αλλά είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθούν). Ο ανταγωνισμός για την καταστολή των ζιζανίων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ποσότητα της βιομάζας που παράγεται από το κάλυμμα καθώς και από την ταχύτητα ανάπτυξής του.
Η θεωρία
Γενικά, η βιομάζα των ζιζανίων είναι χαμηλή όταν η βιομάζα της καλλιέργειας ή του καλύμματος είναι υψηλή, αυτό είναι το αποτέλεσμα του ανταγωνισμού (υδρο-μεταλλικών στοιχείων και φωτός). Ορισμένες αλλελοπαθητικές αλληλεπιδράσεις μπορούν επίσης να ευνοήσουν ή να δυσχεράνουν τα ζιζάνια.
Στο παρακάτω γράφημα φαίνεται ότι όταν το κάλυμμα φτάνει τη μέγιστη βιομάζα του, τα ζιζάνια έχουν σχεδόν εξαφανιστεί.

Αποτελέσματα δοκιμής
Παρουσίαση της δοκιμής
Η δοκιμή διεξάγεται στο Vinon-sur-Verdon (83) σε έδαφος τύπου άμμος αργιλοαμμώδες (άργιλοι 18,9 %, ιλύες 30,7 %, άμμοι 17,6 %· οργανική ουσία = 2,9 %· pH = 8,4). Η πειραματική διάταξη περιλαμβάνει 3 θεραπείες με 3 επαναλήψεις η κάθε μία (6 μ x 100 μ), σε 3 μπλοκ, κάθε θεραπεία διαφέρει ως προς το κάλυμμα μεταξύ καλλιεργειών:
- T1 Κάλυμμα κριθάρι + βρώμη: Παρουσία καλύμματος (CV) από κριθάρι (Orostar 75 %) και βρώμη (Fringante 25 %).
- T3 Μάρτυρας γυμνό έδαφος: Απουσία CV κατά τη διάρκεια της μεταξύ καλλιεργειών περιόδου. Το χωράφι σπέρνεται με σόγια (Sphera), σε αυστηρό άμεσο σπορά.
Ποια επίδραση στα ζιζάνια;
Μεγάλη μείωση της συνολικής βιομάζας των ζιζανίων στην καλλιέργεια στις θεραπείες με κάλυμμα μεταξύ καλλιεργειών προηγουμένως. Αυτή η παρατήρηση επιβεβαιώνεται καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου της σόγιας και η πυκνότητα των ζιζανίων ακολουθεί την ίδια τάση με τη βιομάζα (η βιομάζα των ζιζανίων είναι μεγαλύτερη στον μάρτυρα και δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ των δύο καλυμμάτων).

Ποια επίδραση στην απόδοση;
Παρατηρείται μείωση της πυκνότητας των φυτών σόγιας στις θεραπείες με προηγούμενο κάλυμμα. Η μεγάλη βιομάζα που παράχθηκε από το κάλυμμα που καταστράφηκε με κύλινδρος Cambridge πιθανώς εμπόδισε τη σπορά που έγινε στα τέλη Μαΐου με άμεση σπορά κάτω από το κάλυμμα, και έτσι τη βλάστηση και/ή την αρχική ανάπτυξη της σόγιας. Επίσης, αναβλαστήσεις από καλύμματα εδάφους (καταστραμμένα μόνο μηχανικά) μπορεί να δημιούργησαν ανταγωνισμό.

Παρά ταύτα, δεν υπάρχει επίδραση στην απόδοση. Παρατηρείται ακόμη και τάση αύξησης μετά από κάλυμμα, ακόμα και αν η πυκνότητα της καλλιέργειας είναι χαμηλότερη. Αυτή η αντιστάθμιση οφείλεται σε αύξηση του αριθμού των λοβών στις θεραπείες με κάλυμμα (το μέσο βάρος σπόρου είναι συγκρίσιμο).

Ποιο μείγμα να επιλέξω;
Κλασικά μείγματα είναι γνωστά με είδη που συχνά χρησιμοποιούνται όπως η μουστάρδα, το ραπανάκι, η φακελία, η κουκιά κ.ά. Ωστόσο, κάθε αγρότης πρέπει να προσαρμόσει την επιλογή του ανάλογα με:
- Τους στόχους του, που μπορεί να είναι πολλαπλοί (διαχείριση ζιζανίων, αύξηση γονιμότητας, περιορισμός της διάβρωσης, αποφυγή απωλειών από έκπλυση, προστασία της βιολογίας του εδάφους…).
- Το περιβαλλοντικό πλαίσιο (τύπος εδάφους, pH, βροχόπτωση, θερμοκρασίες).
- Την περίοδο και τη διάρκεια εγκατάστασης του καλύμματος.
- Τα προηγούμενα και μελλοντικά καλλιεργητικά στάδια.
- Τον τρόπο σποράς και καταστροφής.
Το εργαλείο υποστήριξης αποφάσεων ACACIA, που δημιουργήθηκε από το GIEE Magellan, επιτρέπει να λαμβάνονται υπόψη όλοι οι παράγοντες που αφορούν κάθε κατάσταση για να βρεθεί ο κατάλληλος συνδυασμός.
Έχουν όλα τα είδη καλυμμάτων την ίδια ικανότητα ρύθμισης των ζιζανίων;
Η ικανότητα των ειδών να καταστέλλουν τα ζιζάνια αξιολογείται με βάση δύο μεταβλητές:
- Το δυναμικό παραγωγής βιομάζας
- Την ταχύτητα κάλυψης του εδάφους
Αυτοί οι δύο παράμετροι επιτρέπουν τη σύγκριση (με βαθμολογία) των ειδών ανάλογα με τις ημερομηνίες σποράς.

Πηγές
Το παρόν άρθρο συντάχθηκε από τον/την Jasmin Razongles, φοιτητή/φοιτήτρια γεωπονίας σε εναλλασσόμενη εκπαίδευση στο Εθνικό Κέντρο Αγροοικολογίας.