Αλλελοπάθεια του φαγόπυρου
Η αλληλοπάθεια αναφέρεται στο σύνολο των βιοχημικών αλληλεπιδράσεων που πραγματοποιούν τα φυτά μεταξύ τους ή με μικροοργανισμούς.
Στο πεδίο, η αλληλοπάθεια ορίζεται ως η ικανότητα ενός φυτού να εκκρίνει μόρια που αλληλεπιδρούν με την ανάπτυξη ανταγωνιστικών φυτών (ζιζάνια).
Η αλληλοπαθητική επίδραση του φαγόπυρο, που περιγράφεται σε αυτό το άρθρο, είναι ισχυρότερη από ό,τι σε άλλα φυτά.
Περιγραφή
Το φαινόμενο αυτό είναι ωστόσο πολύ κακώς κατανοητό, καθώς είναι δύσκολο να προσδιοριστεί αν η μείωση του αριθμού των ζιζανίων ανά τετραγωνικό μέτρο οφείλεται στο φαινόμενο της αλληλοπάθειας ή σε ανταγωνισμό για τους βασικούς παράγοντες παραγωγής (φως, νερό, μέταλλα κ.ά.). Το INRAe το 2023 έκανε μια σύνοψη όλων των επιστημονικών εργασιών που ασχολούνται με το θέμα από τη δεκαετία του '50. Από 450 δημοσιεύσεις, μόνο 7 άρθρα κατάφεραν να ποσοτικοποιήσουν τις επιδράσεις της χημικής αλληλοπάθειας στα ζιζάνια στο πεδίο, κάτι που δεν αποκλείει μια πιθανή επίδραση που θα οφείλεται περισσότερο σε ανταγωνισμό για πόρους.
Agroscope διεξήγαγε δοκιμές καθαρής καλλιέργειας φαγόπυρου για να διαπιστώσει αν η ζιζανιοκτόνος επίδραση του φαγόπυρου προέρχεται πραγματικά από την αλληλοπάθεια, δηλαδή την έκκριση μορίων στο έδαφος, ή αν οφείλεται σε ανταγωνισμό για το φως.
Σε αυτή τη δοκιμή, εστιασμένη στην περίπτωση της αμάραντου, η βλάστησή της περιορίστηκε σημαντικά (και με παρόμοιο τρόπο), είτε η σκίαση ήταν ελαφριά είτε έντονη.
- "-δίχτυ" = χωρίς δίχτυ για να κρατηθούν μακριά τα φυτά φαγόπυρου, ο ανταγωνισμός για το φως είναι υψηλός,
- "+ δίχτυ" = τα δίχτυα επιτρέπουν να κρατηθούν μακριά τα φυτά φαγόπυρου, ο ανταγωνισμός για το φως είναι χαμηλός καθώς το φως φτάνει απευθείας στο έδαφος.
Έχει αποδειχθεί ότι ο φαγόπυρος εκκρίνει 600 επιπλέον μόρια παρουσία αμάραντου, σε σύγκριση με φαγόπυρο μόνο. Κάτι συμβαίνει λοιπόν, αλλά πώς να ελέγξουμε πιο λεπτομερώς αυτή την έκκριση μορίων σε ένα αγροτικό παραγωγικό πλαίσιο;
Υπό ποιες συνθήκες επιτυγχάνεται η ζιζανιοκτόνος επίδραση του φαγόπυρου?
Πρώτον, μπορούμε να δούμε στα πεδία ότι ο φαγόπυρος που σπέρνεται καθαρός σε 40-50 κιλά είναι γενικά πιο καθαρός από τον φαγόπυρο που σπέρνεται σε 30 κιλά. Συνήθως αποφεύγεται η αύξηση της πυκνότητας σποράς πάνω από 50 κιλά για να προληφθεί ο κίνδυνος πλάγιασμα.
Επιπλέον, οι επιτόπιες παρατηρήσεις δείχνουν ότι αυτή η "αλληλοπάθεια" εκδηλώνεται σε εδάφη με ελάχιστη υγρασία.
Πότε δεν εκδηλώνεται αυτή η επίδραση?
Συνδυασμός σιταριού-φαγόπυρου
Στο πλαίσιο του ερευνητικού έργου CONSERWA, το Εθνικό Κέντρο Αγροοικολογίας (CNA) οργάνωσε συνδυασμούς σιτάρι-φαγόπυρου. Οι δοκιμές έγιναν σε άμεση σπορά (SD), στην περιοχή Eure, Haute-Marne και Nièvre, καθώς και σε απλοποιημένες καλλιεργητικές τεχνικές (TCS) στην περιοχή Eure.
Οι δόσεις σποράς κυμαίνονται από 20 έως 80 κιλά/εκτάριο, σε ταυτόχρονη σπορά με το σιτάρι. Το σιτάρι σπάρθηκε σε κλασική δόση και σε κλασική ημερομηνία (μέσα Οκτωβρίου).
Παρότι δεν υπήρξε πάγος πριν το τέλος Νοεμβρίου, οι παρατηρήσεις που έγιναν ένα μήνα μετά τη σπορά (15 Νοεμβρίου) έδειξαν πολύ χαμηλή βλάστηση φαγόπυρου (λιγότερα από 15 φυτά ανά τετραγωνικό μέτρο, για σπορές έως 300 σπόρους/τ.μ.), με φυτά μπλοκαρισμένα στο στάδιο των 2 φύλλων.
Πράγματι, το μηδέν ανάπτυξης του φαγόπυρου είναι στους 6°C. Δηλαδή, η ανάπτυξή του σταματά κάτω από αυτή τη θερμοκρασία, που συχνά παρατηρείται μετά τα μέσα Οκτωβρίου.
Συνδυασμός μάραθου-φαγόπυρου
Σε αυτή την επιτόπια παρατήρηση στην περιοχή Eure, ο φαγόπυρος σπάρθηκε σε 30 κιλά ανά σειρά του μάραθου. Σε αυτή την περίπτωση, ο φαγόπυρος είχε χρόνο να αναπτυχθεί πριν φτάσει στο μηδέν ανάπτυξής του. Ωστόσο, μόνο η σειρά με φαγόπυρο ήταν καθαρή. Οι σειρές μάραθου είχαν σημαντική μόλυνση χωρίς επίδραση του φαγόπυρου.
Συνδυασμός ελαιοκράμβης-φαγόπυρου
Εδώ, το σπαρτικό έχει απόσταση μεταξύ σειρών 16 εκ.. Η ελαιοκράμβη σπάρθηκε σε μία σειρά ανά τρεις, και ο φαγόπυρος τοποθετήθηκε σε 30 κιλά στις δύο σειρές που έμειναν κενές ανάμεσα στις σειρές της ελαιοκράμβης. Και πάλι, οι σειρές φαγόπυρου ήταν σχετικά καθαρές, ενώ οι μη συνδυασμένες σειρές είχαν σημαντική μόλυνση.
Συμπεράσματα
Για να υπάρξει ζιζανιοκτόνος επίδραση με το φαγόπυρο, χρειάζεται φυτό που σπέρνεται πυκνά, παντού και αναπτύσσεται καλά.
Πηγές
Αυτή η σελίδα συντάχθηκε χάρη στην ευγενική συμβολή του Martin Rollet, γεωπόνου στο Εθνικό Κέντρο Αγροοικολογίας.
Cette page a été rédigée en partenariat avec le projet Conserwa et grâce au soutien financier de l'Union Européenne.
